مشکل بلع در بیماران پارکینسون

مشکل بلع در بیماران پارکینسون یکی از عوارض شایعی است که بسیاری از بیماران تجربه می کنند و می تواند بسیار آزاردهنده باشد.

بیماری پارکینسون (PD) یک اختلال عصبی است که عمدتاً به دلیل علائم مرتبط با حرکت مانند لرزش، سفتی و برادی‌کینزی (کندی حرکت) شناخته می‌شود. با این حال، PD بسیار بیشتر از حرکت فقط تأثیر می گذارد. یکی از جنبه های مهم این بیماری که اغلب کمتر مورد بحث قرار می گیرد، مشکلات بلع است که از نظر پزشکی به آن دیسفاژی می گویند.

بلع یک رفلکس به ظاهر بدون دردسر است، اما یک فرآیند بسیار هماهنگ است که شامل چندین گروه عضلانی و اعصاب می شود. غذا چندین مرحله را طی می کند:

• مرحله آماده سازی خوراکی: ما غذا را با دندان و زبان خود تجزیه می کنیم و برای بلع راحت تر آن را با بزاق مخلوط می کنیم.
• فاز انتقال دهان: زبان بولوس غذا (یک توده تشکیل شده) را به پشت دهان مانور می دهد.
• فاز حلق: این مرحله سریع و غیرارادی شامل بسته شدن راه هوایی (اپی گلوت) و فشردن حلق (عضلات گلو) برای هدایت غذا به سمت پایین مری است.
• فاز مری: مری، یک لوله عضلانی، از انقباضات ریتمیک برای فشار دادن غذا به معده استفاده می کند.

علت مشکلات بلع در بیماران پارکینسون

PD فعل و انفعال پیچیده بین اعصاب و ماهیچه ها را که برای بلع ضروری هستند، مختل می کند. در اینجا به این صورت است:

• کمبود دوپامین: مشخصه PD از دست دادن نورون های تولید کننده دوپامین در مغز است. دوپامین نه تنها در حرکت، بلکه در هماهنگی فعالیت ماهیچه ها در حین بلع نقش حیاتی دارد.
• اختلال عضلانی: PD ماهیچه های درگیر در جویدن، حرکت زبان و بلع را ضعیف می کند. این می تواند منجر به مشکل در تشکیل بولوس غذا، شروع رفلکس بلع و حرکت موثر غذا شود.
• کندی حرکت: برادی‌کینزی بر سرعت و کارایی تمام مراحل بلع تأثیر می‌گذارد و خطر آسپیراسیون (ورود غذا یا مایعات به ریه‌ها) را افزایش می‌دهد.
• رفلکس‌های مختل: رفلکس‌های خودکار که از راه هوایی در حین بلع محافظت می‌کنند، می‌توانند در PD عملکرد نادرست داشته باشند و منجر به آسپیراسیون شوند.
• افزایش بزاق: برخی از بیماران PD تولید بیش از حد بزاق را تجربه می کنند که فرآیند بلع را پیچیده تر می کند.

علائم مشکل بلع در PD

علائم دیسفاژی در PD می تواند ظریف باشد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در اینجا برخی از شاخص های رایج وجود دارد:

• سرفه یا خفگی در طول وعده های غذایی
• زمان بیشتری برای اتمام وعده های غذایی طول می کشد
• احساس گیر کردن غذا در گلو
• افزایش آب دهان
• پاکسازی مکرر گلو
• کاهش وزن غیر منتظره
• کم آبی بدن
• پنومونی مکرر

خطرات مرتبط با مشکل بلع در بیماران پارکینسون

دیسفاژی در PD چندین خطر جدی برای سلامتی دارد:

• پنومونی آسپیراسیون: هنگامی که غذا یا مایعات وارد ریه ها می شود، می تواند باعث ایجاد ذات الریه شود، یک عفونت بالقوه تهدید کننده زندگی. پنومونی آسپیراسیون علت اصلی مرگ در بیماران PD است.
• سوءتغذیه و کم آبی بدن: مشکل در بلع می تواند منجر به دریافت ناکافی غذا و مایعات شود و در نتیجه باعث سوء تغذیه و کم آبی بدن شود. این شرایط می تواند سلامت کلی را بدتر کرده و سیستم ایمنی را ضعیف کند.
• کاهش کیفیت زندگی: مشکلات بلع می تواند به طور قابل توجهی بر توانایی فرد برای لذت بردن از وعده های غذایی و معاشرت تأثیر بگذارد و کیفیت زندگی آنها را کاهش دهد.

استراتژی های مدیریت برای مشکل بلع در بیماران پارکینسون

خوشبختانه، راهکارهایی برای مدیریت دیسفاژی در PD و بهبود ایمنی و کارایی بلع وجود دارد. این شامل:

• اصلاحات رژیم غذایی: یک آسیب شناس گفتار زبان (SLP) می تواند اصلاح بافت غذا و مایعات (مایعات غلیظ تر، غذاهای پوره شده) را برای آسان تر کردن بلع توصیه کند.
• تکنیک های بلع: متخصصان گفتاردرمانی می توانند مانورهای خاصی را برای بهبود مراحل مختلف بلع آموزش دهند. این تکنیک ها می توانند به کنترل دهان، قرار دادن زبان و شروع رفلکس بلع کمک کنند.
• تنظیم دارو: در برخی موارد، تنظیم داروهای PD می تواند عملکرد بلع را بهبود بخشد.
• مایعات غلیظ کننده: می توان غلیظ کننده های خاصی را به مایعات اضافه کرد تا بلع آن ها راحت تر شود و خطر آسپیراسیون کاهش یابد.
• تکنیک های موقعیت یابی: عمودی نشستن با وضعیت سر و گردن خوب در طول وعده های غذایی می تواند مکانیک بلع را بهینه کند.