دیس آرتری

دیس آرتری یا دیزآرتری اصطلاحی است که در زمینه آسیب شناسی گفتار-زبان برای توصیف یک اختلال گفتاری حرکتی که بر توانایی فرد برای تولید گفتار واضح و قابل درک تأثیر می گذارد استفاده می شود.

دیزآرتری ناشی از ضعف، فلج یا ناهماهنگی عضلات درگیر در تولید گفتار است، از جمله عضلاتی که برای تنفس، آواسازی، رزونانس، مفصل بندی و عروض استفاده می شوند.

دیس آرتری می تواند ناشی از انواع بیماری های عصبی زمینه ای باشد که بر سیستم عصبی مرکزی یا محیطی تأثیر می گذارد. برخی از علل شایع دیزآرتری عبارتند از:

سکته مغزی: سکته مغزی زمانی رخ می دهد که جریان خون به مغز مختل شود و منجر به آسیب در مناطق خاصی شود که مسئول کنترل حرکتی و تولید گفتار هستند.

آسیب مغزی تروماتیک (TBI): TBI می تواند در اثر ضربه یا ضربه به سر ایجاد شود و باعث آسیب به ساختارهای مغزی درگیر در گفتار و عملکرد حرکتی شود.

شرایط عصبی دژنراتیو: شرایطی مانند بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و بیماری هانتینگتون می تواند منجر به کاهش تدریجی عملکرد حرکتی، از جمله تولید گفتار شود.

تومورهای مغزی: تومورهای مغز یا ساختارهای اطراف آن می توانند بر مسیرهای عصبی مسئول تولید گفتار تأثیر بگذارند.

فلج مغزی: این بیماری مادرزادی بر حرکت و وضعیت بدن تأثیر می گذارد و می تواند به دلیل اختلالات کنترل حرکتی منجر به دیس آرتری شود.

علائم دیس آرتری

علائم دیزآرتری بسته به علت زمینه‌ای و ماهیچه‌های خاص آسیب‌دیده می‌تواند متفاوت باشد. علائم رایج عبارتند از:

• مشکلات مفصلی: صداهای گفتاری نادرست یا تحریف شده به دلیل ضعف یا ناهماهنگی عضلات درگیر در مفصل.
• پر بینی یا هیپوناسالیتی: دیس آرتری می تواند بر رزونانس گفتار تأثیر بگذارد و منجر به تون غیر طبیعی بینی شود.
• کاهش دامنه: صدا ممکن است یکنواخت یا خشن به نظر برسد به دلیل تغییر در کنترل ماهیچه‌ای که بر بلندی صدا تأثیر می‌گذارد.
• تکلم نامفهوم: مشکلات در کنترل سرعت و هماهنگی حرکات گفتار می تواند منجر به گفتار نامفهوم یا کند شود.
• ضعف یا فلج: دیس‌آرتری می‌تواند با ضعف در عضلات صورت، زبان، لب‌ها و گلو ظاهر شود که منجر به ایجاد چالش‌هایی در تولید صداهای واضح گفتار می‌شود.

تشخیص دیزآرتری معمولاً شامل یک ارزیابی جامع توسط متخصص گفتاردرمانی (SLP) با همکاری سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی مانند متخصصان مغز و اعصاب یا گوش و حلق و بینی است. ارزیابی شامل:

تاریخچه مورد: بررسی کامل تاریخچه پزشکی فرد، از جمله اطلاعات مربوط به شروع و پیشرفت علائم، تشخیص های پزشکی قبلی، و هر رویداد مرتبط، مانند تروما یا جراحی.

ارزیابی گفتار و زبان: SLP توانایی فرد در تولید صداهای گفتاری، بیان کلمات، حفظ زیر و بم و بلندی مناسب و هماهنگی تنفس برای گفتار را ارزیابی می کند.

معاینه مکانیسم دهان: SLP حرکت و قدرت عضلات درگیر در تولید گفتار از جمله لب ها، زبان، کام و حنجره را بررسی می کند.

ارزیابی ابزاری: در برخی موارد، ارزیابی‌های ابزاری مانند ویدئوفلوروسکوپی یا ناسندوسکوپی ممکن است برای تجسم حرکت و عملکرد تارهای صوتی و سایر ساختارهای دخیل در تولید گفتار استفاده شود.

SLP از اطلاعات جمع‌آوری‌شده از این ارزیابی‌ها برای تعیین وجود و نوع دیس‌آرتری و همچنین تأثیر آن بر توانایی فرد برای برقراری ارتباط مؤثر استفاده می‌کند.

درمان دیزآرتری

درمان دیس آرتری بر اساس ویژگی ها و نیازهای خاص هر فرد فردی است. اهداف درمان معمولاً بر بهبود درک گفتار، افزایش کیفیت صدا و به حداکثر رساندن ارتباط عملکردی تمرکز دارند. برخی از رویکردها و تکنیک های رایج مورد استفاده در درمان دیزآرتری عبارتند از:

تمرینات حرکتی دهانی: هدف این تمرینات بهبود قدرت، هماهنگی و دامنه حرکتی عضلات درگیر در تولید گفتار است. آنها ممکن است شامل فعالیت هایی باشند که لب ها، زبان، فک و کام نرم را هدف قرار می دهند.

ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC): برای افراد مبتلا به دیزآرتری شدید یا درک گفتار محدود، سیستم های AAC مانند تابلوهای ارتباطی، کتاب های تصویری یا دستگاه های تولید کننده گفتار ممکن است برای پشتیبانی و تکمیل ارتباط کلامی معرفی شوند.

حمایت تنفسی: افراد مبتلا به دیس آرتری ممکن است از تمرینات تمرینی برای بهبود حمایت تنفسی و کنترل تولید گفتار بهره مند شوند.

درمان مفصلی: SLP برای تمرین و بهبود وضوح صداهای گفتار و حرکات مفصلی با فرد کار می کند.

صدا درمانی: تکنیک هایی برای رسیدگی به کیفیت صدا، رزونانس و عروض ممکن است برای افزایش تولید کلی گفتار گنجانده شود.