توانبخشی بیماران پارکینسون

توانبخشی بیماران پارکینسون نقشی حیاتی در ارتقا کیفیت زندگی و حفظ استقلال آنها ایفا می‌کند. برنامه جامع توانبخشی شامل رویکردهای مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود عملکرد جسمی، روانی و اجتماعی بیمار می‌شود.

پارکینسون یک بیماری عصبی پیشرونده و مزمن است که سیستم عصبی مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به طور عمده بر سیستم حرکتی بدن اثر می‌گذارد. این بیماری با علائمی مانند لرزش، کندی حرکات، سفتی عضلات و ناتوانی در تعادل و هماهنگی همراه است.

علت دقیق بیماری پارکینسون هنوز به طور کامل شناخته نشده است. با این حال، این بیماری به دلیل از دست رفتن سلول‌های عصبی در بخش خاصی از مغز به نام “ماده سیاه” (Substantia Nigra) اتفاق می‌افتد. این سلول‌ها مسئول تولید دوپامین، یک انتقال دهنده عصبی مهم، هستند.

علائم بیماری پارکینسون معمولاً به تدریج و در طول سال‌ها ظاهر می‌شوند. شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:

• لرزش (ترمور): لرزش معمولاً در دست‌ها، انگشتان، بازوها و پاها شروع می‌شود و در حالت استراحت بیشتر قابل مشاهده است.
• کندی حرکات (برادی‌کینزی): کندی حرکات می‌تواند در انجام فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و نوشتن مشکل ایجاد کند.
• سفتی عضلات: سفتی عضلات می‌تواند باعث درد و محدودیت در حرکت شود.
• ناتوانی در تعادل و هماهنگی: این مشکل می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.

علاوه بر علائم حرکتی، افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است علائم غیر حرکتی را نیز تجربه کنند، مانند:

• افسردگی
• اختلالات خواب
• یبوست
• مشکلات حافظه و تمرکز
• اختلالات بلع

توانبخشی بیماران پارکینسون

اهداف توانبخشی:

کاهش علائم حرکتی: لرزش، سفتی عضلات، کندی حرکت و عدم تعادل از جمله علائم شایع پارکینسون هستند که می‌توان با فیزیوتراپی، کاردرمانی و سایر روش‌های توانبخشی آنها را بهبود بخشید.
تقویت عضلات و انعطاف‌پذیری: تمرینات ورزشی منظم به حفظ قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات کمک می‌کند و از بروز مشکلات ثانویه مانند آرتروز و پوکی استخوان پیشگیری می‌کند.
بهبود تعادل و هماهنگی: تمرینات تعادلی به حفظ تعادل و جلوگیری از زمین خوردن بیمار کمک می‌کند.
افزایش استقلال در فعالیت‌های روزمره: کاردرمانی به بیمار در یادگیری مهارت‌های جدید برای انجام فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و حمام کردن کمک می‌کند.
بهبود کیفیت زندگی: توانبخشی بیماران پارکینسون می‌تواند به بهبود خلق و خو، کاهش اضطراب و افسردگی و افزایش اعتماد به نفس بیمار کمک کند.

روش‌های توانبخشی:

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست با استفاده از تمرینات ورزشی مختلف به بیمار در بهبود قدرت، انعطاف‌پذیری، تعادل و هماهنگی عضلات کمک می‌کند.
• کاردرمانی: کاردرمانگر به بیمار در یادگیری مهارت‌های جدید برای انجام فعالیت‌ های روزمره و حفظ استقلال خود کمک می‌کند.
• گفتاردرمانی: گفتاردرمانگر به بیمار میتلا به پارکینسون که مشکلاتی مانند لکنت زبان، بلع و اختلالات صدا دارد، کمک می‌کند.
• درمان‌ های روان‌شناختی: روان‌شناس به بیمار در مدیریت اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روحی – روانی کمک می‌کند.
• ورزش: ورزش منظم یکی از مهم‌ترین بخش‌های توانبخشی بیماران پارکینسون است. انواع مختلفی از ورزش مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و یوگا می‌توانند به بهبود علائم و کیفیت زندگی بیمار کمک کنند.
• تغذیه: رژیم غذایی سالم و متعادل برای حفظ سلامت کلی بیمار و بهبود علائم پارکینسون ضروری است.
• دارو: داروها می‌توانند به کنترل علائم حرکتی و غیرحرکتی پارکینسون کمک کنند.