بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی مزمن و پیشرونده است که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) تأثیر می گذارد. CNS شامل مغز و نخاع می شود و ام اس باعث آسیب به غلاف میلین می شود که پوشش محافظ رشته های عصبی است. این آسیب ارتباط بین مغز و بقیه بدن را مختل می کند و منجر به طیف گسترده ای از علائم و عوارض می شود.
علت دقیق ام اس ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. تحقیقات نشان می دهد که استعداد ژنتیکی فرد، همراه با قرار گرفتن در معرض برخی محرک های محیطی، می تواند منجر به ابتلا به ام اس شود. این محرک ها ممکن است شامل عفونت ها، سیگار کشیدن، کمبود ویتامین D و سایر عواملی باشد که می تواند سیستم ایمنی را مختل کرده و باعث شود که به اشتباه به غلاف میلین حمله کند.
یکی از ویژگی های بیماری ام اس غیرقابل پیش بینی بودن آن است. این بیماری می تواند از نظر شدت، پیشرفت و علائم از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. چندین نوع مختلف ام اس وجود دارد که هر کدام ویژگی ها و سیر پیشرفت خود را دارند. شایع ترین شکل ام اس، ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) است که در آن علائم به صورت دوره ای یا عود ظاهر می شوند و می روند. با گذشت زمان، بسیاری از افراد مبتلا به RRMS به MS پیشرونده ثانویه (SPMS) منتقل می شوند، جایی که علائم به طور پیوسته بدون عود مشخص بدتر می شوند. شکل دیگر ام اس، ام اس پیشرونده اولیه (PPMS) است که با پیشرفت مداوم علائم از شروع بیماری مشخص می شود.
این علائم می توانند خفیف یا شدید باشند و می توانند بیایند و بروند یا در طول زمان بدتر شوند. پیشرفت بیماری همچنین می تواند منجر به عوارض شدیدتری مانند اسپاسم عضلانی، لرزش، مشکل در بلع، مشکلات هماهنگی و بی اختیاری شود.
تشخیص ام اس می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا هیچ آزمایش قطعی برای این بیماری وجود ندارد. متخصص مغز و اعصاب معمولاً از ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینات فیزیکی، آزمایشهای تصویربرداری (مانند اسکن MRI) و سایر آزمایشهای تشخیصی برای تشخیص اماس استفاده میکند. همچنین ممکن است از آزمایش خون برای رد سایر بیماری هایی که می توانند شبیه ام اس باشند استفاده شود.
پس از تشخیص، درمان ام اس بر مدیریت علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی متمرکز است. چندین دارو در دسترس هستند که می توانند به کاهش فراوانی و شدت عود کمک کنند، و همچنین سرعت پیشرفت بیماری را در SPMS و PPMS کاهش دهند. این داروها با تعدیل سیستم ایمنی بدن برای کاهش التهاب و محافظت از غلاف میلین عمل می کنند.
علاوه بر داروها، سایر درمان های ام اس ممکن است شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و مشاوره باشد. این درمان ها می توانند به افراد مبتلا به ام اس کمک کنند تا علائم خود را مدیریت کنند، تحرک و عملکرد خود را بهبود بخشند و با چالش های عاطفی و روانی زندگی با یک بیماری مزمن کنار بیایند.
زندگی با ام اس هم از نظر جسمی و هم از نظر احساسی می تواند چالش برانگیز باشد. افراد مبتلا به ام اس ممکن است در فعالیت های روزمره، روابط و زندگی کاری خود با مشکلاتی مواجه شوند. برای افراد مبتلا به ام اس مهم است که از پزشکان و متخصصان توانبخشی، خانواده، دوستان و گروه های حمایتی برای کمک به مقابله با چالش های این بیماری کمک بگیرند.