انواع آپراکسی

انواع آپراکسی

آپراکسی یک وضعیت عصبی است که بر توانایی فرد برای انجام حرکات ماهرانه یا هدفمند از جمله تولید گفتار تأثیر می گذارد. به طور خاص، آپراکسی گفتار (AOS) یک اختلال گفتاری حرکتی است که با مشکل در برنامه ریزی و هماهنگی حرکات لازم برای گفتار مشخص می شود. AOS می تواند به اشکال مختلف ظاهر شود که هر کدام دارای ویژگی های متمایز و مکانیسم های اساسی هستند.

انواع آپراکسی

آپراکسی فکری

آپراکسی فکری به اختلال در توانایی مفهوم‌سازی یا برنامه‌ریزی توالی مناسب از اقدامات برای تکمیل یک کار چند مرحله‌ای یا استفاده صحیح از اشیا اشاره دارد. افراد مبتلا به آپراکسی فکری ممکن است عملکرد حرکتی دست نخورده داشته باشند اما برای سازماندهی و اجرای فعالیت های هدفمند تلاش می کنند. این نوع آپراکسی اغلب با آسیب به لوب جداری مغز، به ویژه در نیمکره غالب همراه است.

ویژگی های آپراکسی فکری:
مشکل در پیروی از دستورالعمل های چند مرحله ای یا انجام کارهای متوالی، مانند تهیه ساندویچ یا چیدن میز.
ناتوانی در استفاده از اشیاء معمولی به روش معمولی، مانند استفاده از مسواک برای شانه کردن مو یا تلفن به عنوان قاشق.
چالش در سازماندهی و ترتیب حرکات برای تکمیل فعالیت های عملکردی زندگی روزمره.

علل آپراکسی فکری:
آپراکسی فکری معمولاً با آسیب مغزی یا شرایط عصبی که بر لوب جداری و اتصالات آن تأثیر می‌گذارد، مانند سکته مغزی، آسیب مغزی ضربه‌ای، یا بیماری‌های عصبی مرتبط است. آسیب به مسیرهای عصبی درگیر در مفهوم سازی و برنامه ریزی اقدامات می تواند توانایی انجام فعالیت های هدفمند را مختل کند و منجر به آپراکسی فکری شود.

پیامدهای آپراکسی فکری:
آپراکسی فکری می‌تواند پیامدهای مهمی برای استقلال و توانایی فرد در انجام وظایف روزانه داشته باشد. دشواری در پیروی از دستورالعمل ها، استفاده مناسب از اشیا و سازماندهی فعالیت ها ممکن است بر توانایی های عملکردی و کیفیت زندگی آنها تأثیر بگذارد. رویکردهای توانبخشی برای آپراکسی فکری اغلب بر آموزش خاص وظیفه، اصلاحات محیطی و استراتژی‌های جبرانی برای حمایت از عملکرد موفقیت‌آمیز کار و تقویت استقلال تمرکز دارند.

آپراکسی حرکتی از دیگر انواع آپراکسی است.

آپراکسی حرکتی شامل اختلال در توانایی انجام حرکات ماهرانه و هدفمند بر اساس دستور یا در پاسخ به دستور کلامی، علیرغم عملکرد دست نخورده حرکتی است. این نوع آپراکسی بر هماهنگی و اجرای اعمال ارادی مانند حرکات یا استفاده از ابزار تأثیر می گذارد و با اختلال در لوب جداری و فرونتال مغز همراه است.

ویژگی های آپراکسی حرکتی:
مشکل در تقلید ژست ها یا انجام حرکات ماهرانه به دستور، مانند تکان دادن خداحافظی یا استفاده از کلید برای باز کردن قفل در.
ناهماهنگی در اجرای دقیق حرکات، با تغییرات در سرعت، جهت و هماهنگی.
چالش در نشان دادن استفاده مناسب از ابزار یا دستکاری اشیاء به روشی هدفمند.

علل آپراکسی حرکتی:
ضایعات مغزی یا آسیبی که بر لوب های جداری و فرونتال، به ویژه در نیمکره غالب، تأثیر می گذارد، می تواند منجر به آپراکسی حرکتی شود. شرایطی مانند سکته مغزی، آسیب مغزی تروماتیک یا بیماری‌های عصبی ممکن است شبکه‌های عصبی مسئول تبدیل دستورات بصری یا کلامی را به حرکات هدفمند مختل کنند و منجر به آپراکسی حرکتی شود.

پیامدهای آپراکسی حرکتی:
افراد مبتلا به آپراکسی حرکتی ممکن است در برقراری ارتباط از طریق ژست‌ها، اجرای حرکات ماهرانه و انجام فعالیت‌هایی که نیاز به مهارت دستی دارند، دچار مشکل شوند. استراتژی‌های عملی برای مدیریت آپراکسی حرکتی ممکن است شامل نشانه‌های بصری، آموزش ژست‌ها و تمرین‌های خاص برای حمایت از بهبود عملکرد حرکتی و استقلال عملکردی باشد.

آپراکسی گفتار (AOS) نیز از انواع آپراکسی است.

آپراکسی گفتار یکی از انواع آپراکسی است و به طور خاص بر توانایی فرد برای برنامه ریزی و اجرای حرکات دقیق و هماهنگ مورد نیاز برای تولید گفتار تأثیر می گذارد. AOS با ویژگی های بیانی و عروضی کلام مختل می شود که اغلب منجر به تولید صدای گفتار تحریف شده یا ناسازگار می شود. این نوع آپراکسی با اختلال در مسیرهای عصبی مسئول برنامه ریزی حرکتی و برنامه ریزی حرکات گفتاری مرتبط است.

ویژگی های آپراکسی گفتار (AOS):
خطاهای صدای گفتار متناقض، با تغییرات در دقت و زمان تولید صدا.
رفتار دست زدن یا آزمون و خطا در تلاش برای تولید صداها یا توالی گفتار.
گفتار پرتلاش، آهسته و بخش‌دار با اختلال در هماهنگی حرکات مفصلی.

علل آپراکسی گفتار (AOS):
AOS می تواند به دنبال آسیب مغزی اکتسابی مانند سکته مغزی یا آسیب مغزی تروماتیک ایجاد شود، به ویژه زمانی که آسیب نیمکره چپ و مناطق مسئول کنترل گفتار حرکتی را درگیر کند. علاوه بر این، وضعیت عصبی مواردی مانند آپراکسی پیشرونده گفتار همراه با آفازی پیشرونده اولیه، می تواند به AOS به عنوان یکی از ویژگی های اولیه اختلال زبان منجر شود.

پیامدهای آپراکسی گفتار (AOS):
AOS بر توانایی فرد برای برقراری ارتباط موثر از طریق زبان گفتاری تأثیر می گذارد و منجر به چالش هایی در بیان شفاهی، قابل فهم بودن و روان بودن می شود. تأثیر AOS می تواند به تعاملات اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا حرفه ای و رفاه عاطفی گسترش یابد. گفتار درمانی برای AOS بر رفع نقص های برنامه ریزی حرکتی، بهبود درک گفتار و تقویت ارتباط عملکردی از طریق تمرین ها و استراتژی های گفتاری هدفمند تمرکز دارد.