ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی مزمن است که بر سیستم عصبی مرکزی (CNS) که شامل مغز و نخاع می شود، تأثیر می گذارد.
در بیماری ام اس، سیستم ایمنی به اشتباه به پوشش محافظ رشته های عصبی (میلین) در CNS حمله می کند که منجر به التهاب، آسیب و اختلال در سیگنال های عصبی می شود. این آسیب می تواند طیف گسترده ای از علائم را ایجاد کند و می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد.
علت دقیق این بیماری ناشناخته است، اما اعتقاد بر این است که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی را شامل می شود. برخی از محرک های بالقوه یا عوامل خطر عبارتند از عفونت های خاص، کمبود ویتامین D، سیگار کشیدن و سابقه خانوادگی این بیماری.
خستگی: یکی از علائم رایج این بیماری خستگی مداوم و شدید است که می تواند به طور قابل توجهی بر فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
علائم حرکتی: این علائم می تواند شامل ضعف عضلانی، مشکل در هماهنگی و تعادل، لرزش، اسپاسم عضلانی و مشکلات راه رفتن یا حرکت باشد.
علائم حسی: ام اس می تواند باعث تغییراتی در حس شود، مانند بی حسی یا سوزن سوزن شدن در قسمت های مختلف بدن، تغییر ادراک لمس، درد یا حساسیت به دما.
اختلالات بینایی: این ممکن است شامل تاری یا دوبینی، از دست دادن بینایی در یک چشم (معمولاً موقت)، درد چشم، یا حرکات غیر ارادی چشم باشد.
تغییرات شناختی: ام اس می تواند بر عملکردهای شناختی مانند حافظه، توجه، حل مسئله و سرعت پردازش تأثیر بگذارد. برخی از افراد ممکن است در تمرکز، سازماندهی و انجام چند کار با مشکلاتی مواجه شوند.
تغییرات عاطفی: ام اس می تواند منجر به نوسانات خلقی، افسردگی، اضطراب و تحریک پذیری شود.
مشکلات گفتار و بلع: برخی از افراد مبتلا ممکن است مشکلاتی در تولید گفتار، اختلال در گفتار یا مشکل در بلع داشته باشند.
اختلال عملکرد مثانه و روده: ام اس می تواند باعث مشکلات مثانه و روده مانند تکرر ادرار، فوریت، بی اختیاری یا یبوست شود.
تشخیص بیماری شامل ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه عصبی، آزمایش های تصویربرداری (مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی یا MRI) و سایر آزمایش های تخصصی برای رد سایر شرایطی است که ممکن است شبیه ام اس باشد.
رویکردهای درمانی مختلفی با هدف مدیریت علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان های اصلاحکننده بیماری: این داروها میتوانند به کاهش دفعات و شدت عودهای اماس، کاهش سرعت پیشرفت بیماری و مدیریت التهاب کمک کنند.
مدیریت علائم: داروها، فیزیوتراپی، کاردرمانی و وسایل کمکی را می توان برای رفع علائم خاص مانند خستگی، ضعف عضلانی، اسپاسم، درد و اختلال عملکرد مثانه یا روده استفاده کرد.
توانبخشی: فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی می تواند به افراد در مدیریت مسائل حرکتی، بهبود قدرت و هماهنگی و رفع مشکلات گفتاری یا بلع کمک کند.
اصلاح سبک زندگی: استراتژی هایی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل، مدیریت استرس، و اجتناب از عوامل محرک (مانند گرمای شدید) ممکن است به مدیریت علائم و ارتقای کیفیت زندگی کلی کمک کند.
مراقبت های حمایتی: گروه های حمایت روانی، مشاوره و حمایت می توانند حمایت عاطفی و راهنمایی برای افراد مبتلا به ام اس و خانواده هایشان فراهم کنند.