اختلال کم توجهی ـ بیش فعالی نوعی اختلال شایع رشدی ـ رفتاری است که با علائمی همچون کمبود توجه و تمرکز مشخص می شود. اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) نوعی اختلال مغزی است که بر نحوه توجه ، تمرکز و کنترل رفتار کودک تأثیر می گذارد. این عارضه در کودکان و نوجوانان اتفاق می افتد و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. ADHD شایعترین اختلال روانی در کودکان است و شیوع آن در پسران بیشتر از دختران است. سرعت یادگیری در کودکانی که دچار اختلال بیش فعالی هستند به دلیل تمرکز و توجه پائین این کودکان معمولا کمتر از سایر همسالان است.
کودکان بیش فعال معمولا بسیار پرجنب و جوش هستند و رفتارهای تکانشی و غیرمعمول از خود نشان می دهند. بسیاری از کودکان مبتلا به این اختلال معمولا اختلالات رفتاری دیگری نیز دارند که می تواند فرایند درمان را دشوار کند. اختلال کم توجهی ـ بیش فعالی شایع ترین اختلال رفتاری در دوران کودکی است که معمولا در سنین ۵ تا ۷ سالگی و در سنین بدو ورود به مدرسه تشخیص داده می شود.
با وجود اینکه بسیاری از کودکان بیش فعال با افزایش سن بهبودی قابل توجهی پیدا می کنند اما ذکر این نکته ضروری است که اختلال بیش فعالی در صورت عدم درمان می تواند سبب بروز مشکلات بزرگی از جمله بزهکاری این کودکان در بزرگسالی شود.
اختلال کم توجهی ـ بیش فعالی قابل پیشگیری و درمان قطعی نیست اما با مداخلات توانبخشی مناسب از جمله کاردرمانی ذهنی و راهکارهای آن می توان به کودکان دچار این اختلال کمک کرد که شرایط بهتری را در بزرگسالی تجربه کنند.
علائم اختلال کم توجهی ـ بیش فعالی
- پایین بودن تمرکز
- عدم توجه به صحبت های اطرافیان
- فعالیت بدنی بیش از حد
- سرعت یادگیری پائین
- رفتارهای تکانشی
- حواس پرتی های مکرر
- ناتمام گذاشتن کارها
- پیروی نکردن از دستورات
- تمایل به رویاپردازی
- گم کردن مکرر وسایل شخصی
درمان بیش فعالی
درمان اختلال کم توجهی – بیش فعالی معمولاً ترکیبی از روش‌های مختلف است و بسته به سن، شدت علائم و ویژگی‌های فردی هر شخص، متفاوت خواهد بود. برخی از روش‌های درمانی رایج عبارتند از:
دارودرمانی:
داروهای محرک: رایج‌ترین نوع دارو برای درمان بیش فعالی هستند و به افزایش سطح دوپامین و نورو اپی‌نفرین در مغز کمک می‌کنند.
داروهای غیرمحرک: برای افرادی که به داروهای محرک پاسخ نمی‌دهند یا عوارض جانبی آن‌ها را تجربه می‌کنند، تجویز میشود.
درمان شناختی رفتاری (CBT):
این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را شناسایی کرده و آن‌ها را تغییر دهند.
مهارت‌هایی مانند مدیریت زمان، حل مسئله و کنترل خشم در این نوع درمان آموزش داده میشود.
آموزش والدین:
والدین نقش مهمی در درمان بیش فعالی کودکان دارند. آموزش والدین به آن‌ها کمک می‌کند تا رفتارهای فرزند خود را بهتر درک کرده و روش‌های مؤثری برای مدیریت آن‌ها بیابند.
درمان‌های مکمل:
برخی افراد از درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی، یوگا، مدیتیشن و تغذیه مناسب برای مدیریت علائم بیش فعالی استفاده می‌کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما یا فرزندتان علائم بیش فعالی را تجربه می‌کنید، بهتر است به یک متخصص اطفال، روانپزشک یا روانشناس مراجعه کنید. تشخیص دقیق و درمان زودهنگام می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و عملکرد فرد کمک کند.
نکات تکمیلی
درمان بیش فعالی یک فرآیند طولانی مدت است: بهبودی کامل ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به صبر و همکاری فرد و خانواده داشته باشد.
هرگز خودسرانه دارو مصرف نکنید: داروهای بیش فعالی باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شوند.
درمان‌های مکمل را با پزشک خود در میان بگذارید: برخی از درمان‌های مکمل ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.
کاردرمانی ذهنی برای کودکان بیش فعال
کاردرمانی ذهنی یک رویکرد درمانی است که به کودکان با اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) کمک می‌کند تا مهارت‌های خود را بهبود بخشیده و عملکردشان را در خانه، مدرسه و اجتماع افزایش دهند. این نوع کاردرمانی بر تقویت مهارت‌های شناختی، حسی و حرکتی کودک تمرکز دارد تا به او کمک کند تا بهتر بتواند توجه کند، تکالیف را به پایان برساند و با دیگران تعامل داشته باشد.
کودکان بیش فعال اغلب با چالش‌هایی مانند:
مشکل در تمرکز: حواس‌پرتی، دشواری در دنبال کردن دستورالعمل‌ها و تکمیل وظایف.
کنترل ضعیف تکانه‌ها: رفتارهای ناگهانی، سختی در انتظار نوبت و قطع صحبت دیگران.
مشکلات در سازماندهی: فراموش کردن وسایل، گم کردن تکالیف و اتاق نامرتب.
مشکلات در مهارت‌های اجتماعی: دشواری در برقراری ارتباط، دوست‌یابی و حفظ دوستی.
کاردرمانی ذهنی می‌تواند به کودکان کمک کند تا این چالش‌ها را مدیریت کرده و مهارت‌های لازم برای موفقیت در زندگی را توسعه دهند.
یک کاردرمانگر متخصص در کار با کودکان بیش فعال، برنامه درمانی فردی را برای هر کودک طراحی می‌کند. این برنامه ممکن است شامل فعالیت‌هایی مانند:
- تمرینات حسی: برای بهبود ادراک حسی و افزایش توجه.
- بازی‌های شناختی: برای تقویت حافظه، حل مسئله و مهارت‌های تصمیم‌گیری.
- فعالیت‌های حرکتی: برای بهبود هماهنگی، تعادل و کنترل بدن.
- آموزش مهارت‌های زندگی: برای کمک به کودک در یادگیری مهارت‌هایی مانند برنامه‌ریزی، سازماندهی و مدیریت زمان.
مزایای کاردرمانی ذهنی برای کودکان بیش فعال
- بهبود تمرکز و توجه: کودک مبتلا به اختلال کم توجهی – بیش فعالی بهتر می‌تواند روی وظایف تمرکز کرده و دستورالعمل‌ها را دنبال کند.
- افزایش کنترل تکانه‌ها: کودک می‌تواند رفتارهای خود را بهتر کنترل کرده و صبر کند.
- بهبود مهارت‌های اجتماعی: کودک می‌تواند بهتر با دیگران ارتباط برقرار کرده و دوستی‌های پایدارتری ایجاد کند.
- افزایش استقلال: کودک می‌تواند مهارت‌های زندگی روزمره را بهتر انجام داده و به استقلال بیشتری دست یابد.
- کاهش اضطراب و استرس: کاردرمانی می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشد و اضطراب و استرس خود را مدیریت کند.
کلمات مرتبط :
درمان اختلال کم توجهی – کاردرمانی ذهنی – کاردرمانی در پیروزی – کاردرمانی کودکان
