اختلال پردازش حسی – بهترین کاردرمانی شرق تهران

اختلال پردازش حسی (SPD) وضعیتی است که در آن مغز تلاش می کند تا اطلاعات حسی را به طور مؤثر تفسیر کند و به آنها پاسخ دهد. این شرایط می تواند بر نحوه تجربه یک فرد از لمس، صدا، چشایی، حرکت و سایر حواس تأثیر بگذارد و منجر به چالش هایی در زندگی روزمره شود. اختلال پردازش حسی می تواند کودکان و بزرگسالان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار دهد و شرکت در فعالیت های روزمره مانند مدرسه، کار یا تعاملات اجتماعی را دشوار می کند. کاردرمانی یکی از موثرترین روشها در مدیریت اختلال پردازش حسی است که توسط متخصصان ما در کلینیک توانبخشی توان آفرین – بهترین کاردرمانی شرق تهران – ارائه می شود.

در حالی که همه افراد اطلاعات حسی را متفاوت پردازش می‌کنند، افراد مبتلا به اختلال پردازش حسی ممکن است واکنش‌ های شدیدی را تجربه کنند، یا از محرک‌ های خاصی اجتناب کنند یا به دنبال تجربیات حسی شدید باشند.

اختلال پردازش حسی زمانی رخ می دهد که سیستم عصبی در دریافت و سازماندهی اطلاعات حسی مشکل داشته باشد. به جای پاسخ مناسب به ورودی حسی، مغز ممکن است بیش از حد واکنش نشان دهد، کمتر واکنش نشان دهد یا برای تشخیص احساسات مختلف تلاش کند.

به عنوان مثال، یک فرد مبتلا به اختلال پردازش حسی ممکن است صداهای روزمره را به طور غیرقابل تحملی بلند ببیند یا از بافت های خاصی احساس ناراحتی کند. برخی دیگر ممکن است به دنبال تحریک حسی مانند حرکت مداوم، لمس اشیا یا ایجاد صدا باشند.

علل و عوامل خطر

عوامل ژنتیکی
تحقیقات نشان می دهد که SPD دارای یک جزء ژنتیکی است، به این معنی که می تواند در خانواده ها اجرا شود. کودکانی که سابقه خانوادگی مشکلات حسی یا اختلالات عصبی رشدی، مانند اوتیسم یا ADHD دارند، بیشتر در معرض ابتلا به SPD هستند.

تأثیرات محیطی
زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد یا قرار گرفتن در معرض سموم در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به SPD را افزایش دهد. تجربیات اولیه دوران کودکی، مانند محرومیت حسی یا تروما نیز می تواند نقش داشته باشد.

تفاوت های عصبی
مطالعات تصویربرداری مغز نشان داده است که افراد مبتلا به SPD در نحوه پردازش اطلاعات حسی مغزشان تفاوت هایی دارند. این تغییرات بر نحوه تفسیر سیگنال‌های حسی تأثیر می‌گذارد که منجر به پاسخ‌های غیر معمول می‌شود.

انواع اختلال پردازش حسی

SPD را می توان بر اساس نحوه پردازش اطلاعات حسی به انواع مختلفی دسته بندی کرد.

اختلال تعدیل حسی (SMD)
افراد مبتلا به SMD برای تنظیم پاسخ های خود به محرک های حسی تلاش می کنند. این به تقسیم می شود:

حساسیت بیش از حد حسی (SOR): یک واکنش شدید به ورودی حسی، مانند پوشاندن گوش ها در صداهای معمولی یا اجتناب از بافت های خاص.

کم‌پاسخگویی حسی (SUR): کاهش پاسخ به محرک‌ها، مانند عدم توجه به درد یا عدم پاسخگویی به صداها.

جستجوی حسی (SS): نیاز شدید به ورودی حسی، مانند حرکت مداوم، لمس اشیاء یا جستجوی صداهای بلند.

اختلال تمایز حسی (SDD)
افراد مبتلا به SDD در تمایز بین ورودی های حسی مختلف مشکل دارند. به عنوان مثال، آنها ممکن است برای تشخیص تفاوت بین دو بافت، تشخیص موقعیت بدن خود در فضا یا تمایز بین صداها تلاش کنند.

اختلال حرکتی مبتنی بر حس (SBMD)
این نوع SPD بر مهارت های حرکتی و هماهنگی تأثیر می گذارد. شامل:

• اختلال وضعیتی: مشکل در حفظ تعادل و وضعیت بدن که منجر به دست و پا چلفتی یا تون عضلات ضعیف می شود.
• دیسپراکسی (اختلال هماهنگی رشد): مشکلات در برنامه ریزی و اجرای وظایف حرکتی، مانند بستن بند کفش یا دست خط.

علائم و نشانه های رایج

علائم در کودکان

• اجتناب از برخی لباس‌ها، بافت‌های غذایی یا صداها
• کج خلقی یا فروپاشی ناشی از اضافه بار حسی
• تاخیر در مهارت های حرکتی (مانند مشکل در بستن بند کفش یا گرفتن توپ)
• به طور مداوم در حال حرکت، بی قراری، یا به دنبال تحریک

علائم در بزرگسالان

• ناراحتی با بافت، نور یا صداهای خاص
• مشکل در تمرکز در محیط های پر سر و صدا
• پرهیز از مکان های شلوغ به دلیل اضافه بار حسی
• مشکل هماهنگی یا تعادل

تأثیر عاطفی و رفتاری

SPD می تواند منجر به اضطراب، ناامیدی و کناره گیری اجتماعی شود، به خصوص اگر مشکلات حسی توسط دیگران به اشتباه درک شوند. بسیاری از افراد مبتلا به SPD با مدیریت مداوم ورودی های حسی دچار خستگی عاطفی می شوند.

گزینه های درمانی

کاردرمانی
کاردرمانی (OT) یکی از موثرترین درمان ها برای اختلال پردازش حسی است. کاردرمانی به افراد کمک می کند تا در فعالیت های حسی شرکت کنند تا پاسخ های خود را به محرک ها تنظیم کنند.

درمان یکپارچه‌ سازی حسی (SIT): از فعالیت‌ های سرگرم‌ کننده مانند تاب خوردن، بالا رفتن، یا بازی با بافت‌ های مختلف استفاده می‌کند تا به مغز کمک کند تا ورودی‌ های حسی را به طور مؤثرتری پردازش کند.

رشد مهارت های حرکتی: به بهبود هماهنگی، تعادل و مهارت های حرکتی ظریف کمک می کند.

برنامه حسی
برنامه حسی یک برنامه شخصی از فعالیت ها است که برای ایجاد تعادل مناسب ورودی حسی طراحی شده است. این ممکن است شامل موارد زیر باشد:

پریدن روی ترامپولین – به ورودی حس عمقی کمک می کند.

فعالیت های فشار عمیق – مانند پتوهای سنگین یا بغل کردن محکم.

غذاهای جویدنی یا میان وعده های ترد – به پردازش حسی دهان کمک می کند.

سایر رویکردهای درمان اختلال پردازش حسی

• درمان شناختی-رفتاری (CBT): به افراد کمک می کند تا اضطراب مربوط به مشکلات حسی را مدیریت کنند.
• گفتار و زبان درمانی: به چالش های ارتباطی مرتبط با SPD کمک می کند.
• ملاحظات دارویی: در حالی که هیچ داروی خاصی برای SPD وجود ندارد، برخی از افراد از دارو برای علائم اضطراب مرتبط یا ADHD سود می برند.

سوالات متداول

1. آیا می توان اختلال پردازش حسی را بطور کامل درمان کرد؟
SPD به طور معمول قابل درمان قطعی نیست، اما افراد می توانند استراتژی های مقابله ای را برای مدیریت چالش های حسی خود توسعه دهند.

2. آیا SPD همان اوتیسم است؟
خیر، اما SPD در افراد مبتلا به اوتیسم رایج است. SPD همچنین می تواند به تنهایی وجود داشته باشد.

3. آیا بزرگسالان می توانند در مراحل بعدی زندگی به SPD مبتلا شوند؟
SPD معمولاً از دوران کودکی وجود دارد، اما برخی از بزرگسالان ممکن است علائم خود را بعداً تشخیص دهند.

4. بهترین درمان برای اختلال پردازش حسی چیست؟
کاردرمانی و درمان یکپارچگی حسی موثرترین رویکردها هستند.